8/7/2023
•MyInvests•Edukacja•3 min
Ryzyko inwestycyjne - ocena i minimalizacja niepewności
Ryzyko inwestycyjne jest definiowane jako niepewność występująca przy określaniu stopy zwrotu z planowanej inwestycji. Ocena ryzyka inwestycyjnego powinna być więc traktowana jako jedna z kluczowych części analizy finansowej. Jakie ryzyko inwestycyjne posiadają konkretne instrumenty finansowe oraz w jaki sposób minimalizować wspomnianą niepewność? Zapraszam do dalszej części artykułu.
8/7/2023
•MyInvests•Edukacja•3 min
Ryzyko inwestycyjne - ocena i minimalizacja niepewności
Ryzyko inwestycyjne jest definiowane jako niepewność występująca przy określaniu stopy zwrotu z planowanej inwestycji. Ocena ryzyka inwestycyjnego powinna być więc traktowana jako jedna z kluczowych części analizy finansowej. Jakie ryzyko inwestycyjne posiadają konkretne instrumenty finansowe oraz w jaki sposób minimalizować wspomnianą niepewność? Zapraszam do dalszej części artykułu.
Każdy inwestor narażony jest na ryzyko inwestycyjne i nigdy nie ma pewności, jaka będzie finalna stopa zwrotu z danej inwestycji w związku z podjętymi uprzednio decyzjami. Niekiedy można zanotować zyski większe od oczekiwanych, a innym razem ponieść stratę części, a nawet całego zainwestowanego kapitału. W przypadku skrajnym może ta strata przekroczyć zainwestowany kapitał jeśli w procesie inwestycyjnym zastosowaliśmy dźwignę.
Generalna zasada, którą należy się kierować jest taka, że podczas podejmowania jakiejkolwiek decyzji inwestycjnej z wykorzystaniem kapitału własnego czy też zewnętrznego trzeba liczyć się z tym, że wypracowanie zysku w określonym czasie zawsze wiąże się z generowaniem pewnego poziomu ryzyka. Dobitnie przekonali się o tym posiadacze greckich obligacji w trakcie kryzysu finansowego w roku 2018. Teoretycznie wszystko się zgadzało – państwo w strefie Euro, członek UE i rating na poziomie AAA od wszystkich kluczowych (trzech) agencji. Właściwie ciężko jest oczekiwać coś więcej a jednak posiadacze obligacji stracili bardzo dużo, a niektórzy wręcz wszystko ze swoich pierwotnych inwestycji. Nigdy więc nie ma się pewności co do uzyskania spodziewanej stopy zwrotu. Zawsze trzeba być gotowym na pewne straty albo uzyskanie niższej stopy zwrotu, niż oczekiwana pierwotnie.
Ryzyko inwestycyjne, a klasy aktywów
Jedne inwestycje cechują się wyższym poziomem ryzyka, inne niższym. Jeszcze inne traktowane są jako w pełni bezpieczne, choć to wciąż pozostaje kwestią dyskusyjną wśród znawców tematu.
Za bezpieczne, jeśli chodzi o inwestowanie, uznawane są przede wszystkim lokaty bankowe i bony skarbowe. Instrumenty rynku pieniężnego z reguły pozostają najbezpieczniejszymi inwestycjami dostępnymi na rynku. Jednakże bezpieczeństwo ma swoją cenę – niska oczekiwana stopa zwrotu z tej klasy aktywów. Często jest to na poziomie lub poniżej wskaźnika inflacji szczególnie w okresie wysokich stóp procentowych. W następnej kolejności mamy do czynienia z obligacjami rządowymi, gdzie naturalnie wciąż możemy mieć do czynienia z pewnym poziomem niepewności jeśli inwestycja obejmie obligację rządowe tzw. rynków wschodzących. Problem ten dotknął niejednokrotnie posiadaczy obligacji argentyńskich czy rosyjskich. To są jednak skrajne przypadki. Najbezpieczniejsze na dziś są obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa w celu sfinansowania deficytu budżetowego. Podobną sytuację mamy w przypadku obligacji gminnych (municypalnych), gdy za ich pomocą jednostki samorządu terytorialnego finansują przedsięwzięcia oferujące usługi w obszarze użyteczności publicznej.
Na drugim biegunie, w tej klasie aktywów finansowych, znajdują się obligacje korporacyjne emitowane przez przedsiębiorstwa. Celem emisji jest zgromadzenie kapitału pozwalającego sfinansować planowane nakłady inwestycyjne (najbardziej pożądany cel emisji) lub wydatki operacyjne czy też refinansowanie dotychczasowego zadłużenia (najtrudniejszy przypadek). W tym ostatnim przypadku należy bardzo dokładnie zapoznać się z czynnikami ryzyka oraz przeszłymi i planowanymi przepływami finansowymi emitenta.
Reasumując temat obligacji reguła jest prosta. Najmniej ryzykowne, ale też najmniej opłacalne są obligacje skarbowe. Oczywiście mówimy o opłacalności w perspektywie oczekiwanej stopy zwrotu. Wraz ze wzrostem oferowanego oprocentowania należy się spodziewać, że ryzyko rośnie. To tzw. premia za ryzyko inwestycyjne, które powinno być akceptowalne przez inwestora przed podjęciem finalnej decyzji. Największe potencjalne zyski dotyczą najbardziej ryzykownych form w segmencie obligacji – korporacyjnych, distressed oraz high-yield. W przypadku inwestowania w ten segment sektora obligacji wskazana jest duża znajomość sektora w jakim działa emitent oraz zasad funkcjonowania rynku obligacji.
Dużo wyższym ryzykiem niż inwestowanie w obligacje jest inwestowanie w akcje. Każdy inwestor musi jednak sam podjąć decyzję, jaką niepewność (poziom ryzyka) jest skłonny zaakceptować. W związku z tym musi być świadom, jakie ryzyko wiąże się z inwestowaniem w akcje i że rynek kapitałowy to nie jest „tylko jednokierunkowa droga skierowana na północ”.
Jak ograniczyć ryzyko inwestycyjne?
Mając świadomość istniejących ryzyk należy dobrze przeanalizować dokument informacyjny nim podejmiemy decyzję o zaangażowaniu środków w dany instrument finansowy. Dzięki temu zwiększamy szansę na ograniczenie ewentualnych strat. Niemniej nawet najgłębsza analiza kluczowych czynników ryzyka nie daje stu procentowej gwarancji powodzenia naszej inwestycji.
Jeśli chodzi o to, jak zminimalizować ryzyko inwestycji w obligacje korporacyjne to najważniejsze jest monitorowanie sytuacji finansowej potencjalnego emitenta. Rośnie liczba spółek (emitentów), które mają nadany rating oraz jest notowanych na rynku Catalyst. Posiadanie odpowiedniego ratingu pozwala na redukcję ryzyka, gdyż badanie przez agencję ratingową odpowiednio „wycenia” wszystkie potencjalne obszary ryzyka. Z kolei bycie spółką publiczną pozwala na pełny dostęp do informacji o emitencie.
Kluczowym działaniem związanym z ograniczeniem poziomu ryzyka, bez względu na klasę aktywów finansowych, jest dywersyfikacja. Oznacza to podział posiadanej puli kapitału na kilka inwestycji różniących się poziomem ryzyka. Część z nich powinna być bezpieczna, ulokowana w lokaty, bony skarbowe i obligacje skarbowe, a część możemy przeznaczyć na bardziej ryzykowne instrumenty, np. akcje różnych spółek lub w przypadku inwestorów zaawansowanych w instrumenty pochodne. W takiej sytuacji, gdy jedna branża zacznie zniżkować, a inwestor tracić z tytułu posiadania akcji spółek z tej samej gałęzi, to pozostałe inwestycje będą mu rekompensować ponoszone straty. Dywersyfikacja rozumiana jako inwestycja w kilka rodzajów papierów wartościowych w celu minimalizacji ryzyka jest dziś uważana jako najlepsze rozwiązanie ograniczające ryzyko inwestycyjne.
Pamiętajmy jednak, że sprawą pierwszorzędną i kluczową jest uważne zapoznanie się ze wszystkimi czynnikami ryzyka, które są przedstawiane w dokumencie informacyjnych danego emitenta instrumentu finansowego. Pozwoli to na dokonanie wstępnej oceny, czy dany instrument finansowy jest na akceptowalnym poziomie ryzyka dla danego inwestora. Oczywiście jest to dopiero pierwszy etap w toku całej analizy ale warto poświęcić na niego czas, gdyż zdecyduje on o przejściu do etapu dalszych (pogłębionych) analiz czy też rezygnacji z projektu. Dzięki temu możemy dość szybko ustalić, czy dany instrument finansowy wpisuje się w naszą politykę inwestycyjną pod względem poziomu ryzyka.
Inwestuj progresywnie
Samodzielna ocena ryzyka inwestycyjnego jest bardzo trudna. Trzeba znać jego rodzaj oraz czynniki, które wpływają na jego wzrost. Wśród najpowszechniejszych w naszym kraju sposobów lokowania kapitału, czyli na lokatach i w obligacjach, ryzyko będzie znikome. Z drugiej strony, należy jednak liczyć z tym, że zyski najprawdopodobniej też nie będą powodowały u inwestorów rumieni na twarzy. Tego typu inwestycja jest raczej traktowana jako bezpieczna i nie wymagająca od inwestora wiedzy i doświadczenia w lokowaniu środków finansowych.
By zacząć efektywnie inwestować w inne klasy aktywów finansowych konieczne jest przeprowadzanie analizy technicznej wytypowanego waloru, która stanowi wsparcie dla procesu alokacji aktywów w horyzoncie czasu (po uprzednim dokonaniu analizy fundamentalnej i podjęciu decyzji inwestycyjnej).
Reasumując - by zminimalizować ryzyko przy jednoczesnym zwiększeniu zysków, niezbędna jest po prostu wiedza i doświadczenie. Lepiej jest zacząć naukę od mniej ryzykownych instrumentów i powoli, acz systematycznie, przechodzić na kolejne klasy bardziej ryzykownych aktywów finansowych. Można oczywiście zmniejszyć ryzyko inwestowania w papiery wartościowe poprzez dywersyfikację, gdyż lokowanie wszystkich środków finansowych w papierach jednego rodzaju czy akcje jednej spółki generuje wysokie ryzyko utraty części czy całości posiadanych środków.
